Melih Güney - Deniz kenarında yaşayanlar bilirler: Beş kuruş harcamadan deniz size en lezzetli yiyecekleri sunar. Hem toplaması, hem hazırlaması ve hem de lezzeti bir olaydır.

Mesela pitalides…

Pitalidesi, pitalidis diye telaffuz edenler de vardır, ‘deniz şemsiyesi’ diyenler de...

Şemsiye formunda kayalara sımsıkı yapışmış bir midyedir. Adamı uyandırmadan bir bıçak darbesiyle kayadan ayırdınız ayırdınız, başaramadıysanız onu unutun artık, kayaya iyice yapışır, inat ederseniz o da inat eder ve kırılır.

Hemen kıyıda da yaşadığından elde etmek kolay ve zahmetsizdir ve hemen kıyıda tüketilebilir. Bunun için biraz çalı çırpı, atılmış bir teneke ve bir şişe şarap yeterlidir. Yakılan ateşin üzerine teneke ve onun üzerine de pitalidesler yerleştirilir. Pişenler şarap eşliğinde sahilde mideye indirilir. Yok, “ben bunları evde halledeceğim” derseniz pitalidesleri güneşte kurutmadan eve ulaştırmanız gerekir. Kıyıdaki tenekenin işlevini bir tavaya, biraz ısınmış şarabınkini de buz gibi bir beyaz şaraba yükleyebilirsiniz.

Ama belki siz avcı-toplayıcı bir ruhta değil de incelmiş zevklerin insanısınızdır, o zaman da kıyıdan toplanılan pitalidesler hizmetinizdedir: Haşlar, ayıklar, zeytinyağında soğan, domates, baharat ile kavurur ve yapacağınız deniz ürünlü pilavın içine eklersiniz. Kimi yerlerde sıcak olarak tüketilen bu pilav soğutulup yenilirse bence parmaklarınıza dikkat etmeniz gerekir.

Mesela denizkestanesi…

Kimi bölgelerde bu lezzetli yaratığa ‘kirpi’ de denir. Denizkestanesi yemek, ayin gibidir ve olmazsa olmaz bir ritüeli vardır.

‘Pitalides’te olduğu gibi bu ayinin baş aktörü en ucuzundan bir şişe (veya bir kasa) şaraptır. Kasa mı, şişe mi olacağına dair kararı grup lideri karar verir. Bu kararda katılanların sayısı ve kapasiteleri dikkate alınır. Yetmeyen şaraplı bir denizkestanesi şöleni tam bir düş kırıklığıdır. Bu olayın ikinci önemli unsuru birkaç tane ucu çatallı hale getirilmiş kamıştır. Bu kamışlar yardımıyla ellere dikenler batmadan kestanelerin toplanması sağlanır. Bölgenin insanları denizkestanelerinin ne zaman daha çok havyarlı olduğunu bilirler. O zamanlarda yapıldığında bu şölen daha verimli geçer.

Denizkestaneleri toplanır toplanmaz yenmelidir. Hatta yarınıza kadar suyun içindeyken yenirse daha lezzetli geldiği rivayet edilir. Denizkestaneleri derhal enine kesilir, üstteki bölüm atılır, altta kıpkırmızı havyara önce bir bakış atılır, sonra safraları atmak için deniz suyuyla nazikçe çalkalanır. Uydurma bir kavanozda önceden hazırlanmış olan zeytinyağı-sirke karışımına bir parça ekmek daldırılır, aynı ekmek parçasıyla denizkestanesinin kabuğunun içi sıyrılır. Şişeden bir fırt şarap çekilir. Bazı dostların alternatif denizkestanesi şölenleri de vardır, ama bunların sayıları azdır, kimin hayattan daha çok zevk aldığına dair bitmeyen tartışmalara sebebiyet verirler. Bu arkadaşlar havyarları bir kavanozda toplarlar, eve getirirler ve evde yerler.

Mesela hanoz… (Hani de denir)

Dünyadaki açlığa tek çözümdür. Trilyonlarca olduğu tahmin edilir. Uydurma bir oltaya ve ucuna yem niyetine bağlanacak herhangi bir şeye ihtiyaç vardır. Olta denize atılır ve bir hanoz ile geri çekilir. Bu işlemi istediğiniz sürece tekrarlayabilirsiniz. Balıklar derhal ayıklanır ve yağda kızartılır.

Bu ‘mesela’ların sayısını arttırmak mümkün.

Ama iyisi mi, siz bir Bozcaada gezinizde ayrıntılar ve pratik için bir Ada'lıyı tavlamaya çalışın.