Adada ilk zincir market açılıyor mu?

A101 zincir marketlerinin televizyonda ya da sosyal medyadaki reklamlarında dikkat edenler mutlaka görmüşlerdir, büyük puntolarla “Türkiye’nin tüm il ve ilçelerinde” diye yazar ancak altında küçük halde “Bozcaada hariç” diye belirtir. Bunu birçok adalı gurur vesikası gibi espriler ile sosyal medyada da paylaşmıştı.

Ancak geçen yıldan bu yana A101 sürekli Bozcaada Belediyesi’nin ve meclisinin gündeminde. Başlarda belediyenin, başkan Yılmaz’ın ve meclis üyelerinin bu konuya hiç sıcak bakabileceğini düşünmemiştim. Zira ben de kişisel olarak herhangi bir zincir marketin adaya gelmesinin küçük esnafı yok edeceğini ve ardından diğer zincir marketleri gibi markaların adaya gelişinin önünü açacağı endişesini taşıyorum.

Ancak bu konuda belediyeye halktan da çok tepkiler geliyormuş. Adada marketlerdeki ürünlerin çok pahalı olduğu, başka yerlerdeki bir ürünün adada katbekat pahalı satıldığı iddiaları nedeniyle A101 ya da bu ayarda bir zincir marketin ada halkını ekonomik anlamda çok rahatlatacağı nedeniyle, belediyeden buna engel olunmaması, aksine destek verilmesi gerektiği belirtiliyormuş.

Geçen yıl bu talep karşısında sanırım belediye adadaki market işletmecilerinin kulağına su kaçırtacak şekilde konuyu kendi aralarında tartışmış. Ancak market işletmecileri ürünlerinin diğer yerlere oranla pahalı olmadığını da iddia ediyormuş. Geçen sene marketlerin fiyat politikasından hiçbir şekilde taviz vermeyeceğini anlayan belediye, herhangi bir zincir marketin adada olmasını içine sindiremediği için, halkın da mağdur olmaması için alternatif olarak “Halk Market” adı ile kendi marketini açarak bu sorunu çözmeyi düşündü. Ama tabii bu da bizim belediyenin altından kalkabileceği bir proje değildi bana göre, ki artık bu konu kapandı.

Ancak 101 konusu kapanmadı. Ada Kale Market’in yanındaki eski bir şaraphane binası A101 tarafından kiralandı. Yaz boyunca karşıdan gelen mobil araçla adada satışlara başlayan A101, belediyenin ruhsat vermemesi nedeniyle mahkemeye başvurmuş. Dava süreci de devam ediyor. Çarşamba günü gerçekleştirilen toplantıda da gündem dışı olarak bu konu başkan Yılmaz ve meclis üyeleri tarafından konuşulmuş. Hemen hemen bütün meclis üyelerine de, başkan Yılmaz’a da açılması yönünde talep olduğu dile getirilmiş.

Sanırım A101’in de burada olmak istemesinin nedeni “Türkiye’nin tüm ve ilçelerinde” sloganının altına “Bozcaada hariç” yazdırmamak. Yani A101 için biraz prestij meselesi haline geldi gibi. Elbette ticareten de para kazanacağına eminler ki böyle bir yere girmekte ısrarcılar.

Ben de yine bu konuda tepkileri ölçmek için gördüğüm adalılar ile konuştum. Konuştuğum birçok adalı açılmasından yana. “Madem küçük esnaf bizi düşünmüyor, o halde açılsın” modundalar. Bir adalı da şunları ifade etti: Zaten birçoğumuz Çanakkale’ye gittiğimizde aracımızı en az 1 aylık ‘full’üyoruz. Bırakın marketleri pazar fiyatları bile karşıya göre çok uçuk. Adada herkesin oteli, restoranı yok. Memuru, işçisi, emekçisi için zaten çok pahalı olan ada, pazar ve market alışverişi ile ana karaya göre daha çok harcama yapmak zorunda kalıyor” dedi.

Bu arada açılmasından yana olanların bazıları bir zincir marketin gelmesinin diğerlerinin önünü açacağı endişesini de dile getiriyor. Bana kalırsa zincir marketler adada 3-5 ay iş yapabilir. Türkiye’nin en ücra ilçesinde bile bir zincir markete günde en aşağı bin kişi giriyordu, düşünün adada kış aylarında (pandemi dönemi hariç) 500-600 kişi yaşıyor. İki tane zincir market adada olsa kışın bu 500 kişi ile ne kadar para kazanabilir? Ki zaten yer bulmaları, bulduğu yerlerin diğer ilçelere göre çok pahalı olması, çalışan personeli, gemi vs nakliyesi… Bu yüzden A101’in de ben daha çok prestij amaçlı gelmek istediğini düşünenlerdenim. Ve yakında ada tarihine ilk zincir marketin “A101” olarak hafızalara yer edineceğine emin gibiyim. A101 açısından da hiçbir ilçe için yapmadıkları özel reklamı Bozcaada için yapacaklarını da düşünüyorum.

Ayrıca şöyle bir ihtimal de var. Zincir marketler ciroların düştüğü kış aylarında bazı ilçelerdeki şubelerini kapatıyor. Adadaki A101 de sezonu sonu kapatıp, turizm sezonunun açıldığı dönemde çalışabilir. İşte o zaman yılın yarısı emekçilere, işçilere, dar gelirliye de pek faydası olmaz. O zaman da eleştiriye uğrayacaklarını net bir şekilde görebiliyorum.

Bugün konu ile ilgili olarak Bozcaada Belediye Başkanı Hakan Can Yılmaz ile konuştum. Yılmaz’ın konu hakkındaki açıklamaları şöyle:

“Mayıs ayında bir firmanın belediyemizle bir görüşme talebi oldu. Ayrıca resmi olarak başvurularını da yaptılar. Biz bu zamana kadar hep adanın yerel değerlerinin korunması doğrultusunda kararlar aldık. Ki bazen yazılı olmayan kurallar ile adadaki bu dengeyi koruyacak uygulamalarda bulunduk. Salhane’de bu örneklerden biridir açıkçası.

Pandemi nedeniyle de bu firmanın kiraladığı yerin sezona yetişmeyeceğini kendilerine ifade etmiştik. Bu arada da ekim ayında bitecek inşaat yasaklarının ardından bu konuyu ele alacağımızı, geçen sürede de ada halkının bu konudaki düşüncelerini kamuoyu açısından değerlendireceğimizi söyledik.

Ancak firma bununla ilgili talebinde ısrar etti ve hukuki bir süreç başlattılar. Biz de ada halkından, özellikle yerleşik yaşayan halktan aldığımız geri dönüşlerde, genel düşünce; çok fazla artmamak şartı ile, daha ekonomik koşullarda insanların alış-veriş yapabileceği seçeneklerin Bozcaada’da hayata geçirilmesi yönünde. Biz de açıkçası her ne kadar adamızdaki esnafı korumak adına direncimizi sonuna kadar sürdürmek kararlılığı ile birlikte ada halkının bu taleplerini kulak arkası ya da göz ardı etme şansımızın olmadığını düşünüyorum. Bu konuda meclis üyelerimizin de tavrı ‘Ada halkı ne istiyorsa’ şeklinde idi. Bizim firmamız ile görüşmemiz de devam ediyor. Ki hukuki süreç başlatılması nedeniyle firma ile aramızda herhangi bir gerginlik durumu da yok. Kendileri de ada halkının ve belediyenin talepleri ve istekleri doğrultusunda her türlü çözüm önerisine de hazır olduklarını ifade ediyorlar.”

Görüştüğüm adalılar, meclis ve başkan bir zincir marketin adaya gelmesi noktasında soğuk değiller, olumlular. Hal böyleyken A101’in yer kiralaması, resmi başvurusunu yapması da işleri son noktaya getirmişe benziyor. Başkanın başka açılabilecek olası zincir marketler için “çok fazla artmamak şartıyla” cümlesi bir iyiniyet göstergesi sayılabilir ama bu zincir marketler artarsa da bunu engelleyecek bir yaptırımın olamayacağını tahmin ediyorum. Kısacası aldığım izlenimler ve bilgilere göre son kale (ilçe) de yıkılıyor, “A101 adamıza hayırlısı olsun” diyebiliriz.