ÜZÜMÜN BELALISI MİLDİYÖ

Bozcaada’da bağlar hasta, bağcılar yasta!

Nisan, Mayıs ve Haziran ortasında yağan yağmurlar nedeni ile Bozcaada’da bağlar ‘mildiyö’ denilen hastalığa yakalandı. Yaklaşık olarak bağların yüzde 60’ının zarar gördüğü tahmin ediliyor. Konuyla ilgili olarak ilgililerin görüşlerini aldık.

ÖZEL DOSYA KONUSU

Bozcaada’nın en önemli geçim kaynaklarının başında gelen bağcılığı, bu yıl mildiyö hastalığı sekteye uğrattı. Bağcılıkla uğraşanların geç gelen yağmurlara sevinemeden mildiyö hastalığı ile uğraşması sektörü zora soktu. Mildiyö hastalığı nedir, nasıl mücadele edilir, Bozcaada’yı nasıl etkiler ve uzmanlar ne düşünüyor?

Prof. Necati İnceoğlu konuyla ilgili olarak “Şimdi bağlarda çeşitli hastalıklar olur. Bunların en önemlisi uzun yıllardan beri adada etkili olan ve özellikle mücadele ettiğimiz külleme idi. Bunun yanı sıra kurşun yükü, salkım güvesi gibi çeşitli hastalıklar da var. Mildiyö de bunlardan bir tanesi. 1986 yılından beri Bozcaada’da yaşıyorum. Zaman zaman mildiyöye rastladık ama bu yıl ki gibi yaygın ve büyük bir tahribat yaptığına ilk defa şahit oluyorum. Bunun nedeni bu sene mildiyö için ortamın çok uygun olması. Yani haziran ortasına kadar yağış olması, çok yüksek rutubetin olması, sürekli esen lodos ve lodosun getirdiği sıcaklık mildiyö için ideal ortamı yarattı” görüşlerini aktardı.

İnceoğlu, ‘mildiyö’ hastalığı ile mücadele edilebileceğini, mücadeleninse nasıl olması gerektiğini detaylıca aktardı: “Bir kere kültürel önlemler almak gerek. Bundan kastımız şu, bazen havalanmayı yeterince sağlayarak rutubetin bir an önce bağdan kalkmasını sağlamalısınız. Alttaki salkımın etrafındaki ve civarında bulunan fazla sürgünleri temizleyerek havalanmayı sağlamalısınız. Tepeyi düzenli alarak, bağları rüzgâr yönünde havalanacak şekilde doğru dikerek kültürel önlemler ile mildiyönün riskini azaltmak mümkün.”

İnceoğlu, mildiyönün etkisini yapraklarda bir anda görmeye başladıklarını, hastalığın etkisini bilen bağcıların bunu anladıklarını ve önlemlerini almaya başladıklarından da bahsetti. Bu hastalığın nasıl anlaşılacağını sorduğumuz da da “yapraklar güneşe tutulduğunda yağ lekesi gibi bir şeffaflık gösterir, sonra küçük noktacıklar derken son olarak yaprağı kurutur. Dolayısı ile yaprağın kuruması fotosentezi durdurur. Fotosentezin durması demek üzümün bağda olgunlaşmasının durması demek oluyor. Tahribat yaprakla kalmıyor, yapraklardan hızla salkımlara iniyor, salkımların sapına ya da tanelerin sapına yerleşiyor ve de tüm salkımı kurutuyor” diye hastalığı bize anlattı.

İnceoğlu’ndan aldığımız bilgilere göre mildiyö hastalığına karşı üç farklı yöntem mevcut. Kültürel, koruyucu ve tedavi edici yöntemler… Kendisine göre maalesef bu mantar en az iki sene bağlarda etkili olacak. Dolayısı ile gelecek sene daha önleyici ve koruyucu önlemler alınması gerekiyor. Tabii ki ilaçların fiyatlarının yüksek olması bağcıyı da zor duruma düşürüyor.

Mustafa Kırlı – Bağcılar Kooperatifi Başkanı:

“BAĞCILARIN KREDİ ÖDEMELERİ ERTELENECEK”

“Bağların gelişme çağında, çok rutubetli bir ortam olması sebebiyle, Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında yağışların olması ve devamında yoğun güneş ışınlarına maruz kalması, ısı farklılıklarından dolayı hastalık kendiliğini gösteriyor. Çok mücadele eden bağcılar bile hastalığı yenemediler. Sürekli ilaçlamadan sonra yeni yağışlar ve güneş ışınları hastalığın yeniden faaliyete geçmesine ortam oluşturdu. Sonuçta ciddi bir kaybımız var. Oranlar mevkiden mevkiye değişiyor ama ada genelindeki bağların en az %50’si etkilendi diyebilirim. Bir de hastalığın hâlâ aktif olması da bu oranın artabileceğine işaret ediyor.

Şarapçılığa gelen ağır darbeler, vergi yükü ve satış problemleri bize direkt olarak yansıyor. Zaten çiftçi zor durumdaydı, hastalık da eklenince zor bir süreç bekliyor bizi. Üzüm rekoltesi düşecek. Sadece Bozcaada’da değil, Tekirdağ, Şarköy, Edirne ve hatta Marmara Bölgesi’nin bir kısmında bu hastalık görüldü. Şarap kalitesi etkilenmeyecek ama şarapçıların ellerindeki stokların azalmasına sebep olacak.

Bu hastalığın en kötü yanı ise bağları zayıf duruma düşürmesi. Bağcılıkta bir gerileme olacağı kesin. Hastalık organik tarımla bağcılık yapanları daha da çok etkiledi. Zira onlar sınırlı ilaç kullandıkları için daha fazla etkilendiler, işleri daha zor. Ziraat Bankası Müdür Muavini ile görüşmemiz neticesinde ilçe tarım müdürlüğü hasar tespit komisyonu kurup inceleme yapılması ve banka inisiyatifi ile kredilerin ertelenmesi olabilir diye konuştuk. Hatta daha sonra kendileri böyle bir komisyona gerek olmadan kredileri kendi inisiyatifleriyle erteleyebileceklerini belirttiler.

Bağcılar Kooperatifi olarak özellikle ilaçlama konusunda bilgilendirmeler yapacağız, ilaçları kooperatif olarak getirmeyi düşünüyoruz, ilaçlama maliyetlerini düşürme konusunda da çalışacağız.

Bir de çavuş üzümünün olduğu mevkilerde sıtma hastalığı meydana geldi. Hem sıtma, hem de mildiyöye yakalanan çavuş bağları sebebiyle Bozcaada’nın en özel üzümlerinden olan çavuş üzümü bu yıl maalesef beklenenin altında üretim verecek. Bu üretim azlığı sebebiyle de çavuş üzümünün Bozcaada ve Çanakkale bölgesine ancak yeteceği, İstanbul’a çavuş üzümü satılamayacağını tahmin ediyorum.

Abdullah Tekin – Bağcı

“BAĞLARIN YÜZDE 65’İ ZARAR GÖRDÜ!”

“Bu sene yağmurlar çok ve dengesiz yağdı, sonra da güneş açtığından ötürü bu hastalık meydana geldi. Bu hastalık kanser gibidir. Her üzüm cinsini ve de bağın gelişimini etkiler. Mildiyö bir çeşit mantar hastalığıdır. Bağda yaprakları kurutur, sonra salkıma, ardından üst ve alt yapraklara sıçrayıp onları da kurutur. Adadaki birçok bağ etkilendi hastalıktan. Haliyle bu sene az üzüm çıkacak ve şarapçılık da etkilenecek. Bağların %60-65’inin zarar gördüğünü düşünüyorum, üzüm fiyatları 5 TL’den aşağı olmaz. Bağcılar masrafını bile zor çıkartır. Önümüzdeki yılı etkileyeceğini düşünmüyorum, tek seferlik bir hastalıktır.”

Hüseyin Akarsu – Bağcı:

“ÇAVUŞ ÜZÜMÜ BU SENE KARABORSA OLUR”

“Mildiyö hastalığına karşı zamanında ilaçlama yapanların çoğu bağını kurtardı. Hastalık, Kocamış ve Çayır mevkiinde daha fazla görüldü. Burada yoğun olan Çavuş üzümü bir de sıtma hastalığına yakalandı. Maalesef mevsim harici yağan, zamansız yağmurlar bağa yaramıyor. Bağlarda hastalığın iki yıl etkisinin olacağını tahmin ediyorum.

Maddi zarar oldukça fazladır. Mildiyö ile birlikte sıtmaya yakalanan çavuş ekili bağların %80 etkilendiğini, sadece mildiyöye yakalanan bağların da %60 dolayında etkilendiğini söyleyebilirim. Çavuş bu yıl karaborsa olacaktır adada. Çavuşta 1985’lerden beri sıtma olmuyordu. Mildiyö ise muhtemelen 40 yıldır görünmüyordu. Böyle hastalıklar uzun süredir olmadığı için de birçok bağcı olumsuz etkilendi ve hazırlıksız yakalandı. Ziraat Mühendisleri’nden aldığım bilgilere göre iki yıl ancak hastalıkla mücadele ile geçecek. Bu süre içinde iyi ilaçlama yapıldığı takdirde normale dönülür, aksi halde bu iki yıllık süreç daha da uzayabilir. İlaçlar pahalı, külfeti fazla.

Seneye Mart’tan itibaren bordo bulamacıyla başlayıp ilaçlama yapmak gerekecek. Hastalık süresince 12-14 sefer ilaçlama yapan bağcılar var, onlar bağlarını kurtardılar. 400 litre suyun için 70-80 TL’lik ilaç konuluyor. Bir de püskürtme maliyetini ekleyin. Kimi bağda 10 bin, kimisinde 100 bin kütük var. Varın ne denli maliyetli olduğunu siz hesap edin.”

Mendirek Gazetemizde yayımlanmıştır