Ocak ayının sonuna geldik. Seçimlere iki aydan daha kısa bir süre kaldı.

31 Mart Yerel Seçimler’i sonrasında hem yeni bir belediye başkanı, hem de yeni bir belediye meclisi ile tanışacağız. Bozcaada uzun yıllardır hep farklı belediye meclisleriyle yönetiliyor. Hatta ada son iki dönemdir Cumhuriyet Halk Partisi yönetiminde olmasına rağmen 1-2 isim haricinde meclisteki isimler yenileniyor. Mevcut başkan Hakan Can Yılmaz’ın yeniden aday olmayacağını açıklamasıyla, önümüzdeki 5 yıl adayı farklı bir ismin yöneteceği kesinleşti.

CHP’nin adayı Yahya Göztepe, İyi Parti’nin adayı Cevdet Çebi, Milliyetçi Hareket Partisi’nin adayı Samet Turhal ve Türkiye İşçi Partisi’nin adayı da Aykut Turgal olarak açıklandı. Oy oranına göre adanın en büyük ikinci partisi Adalet ve Kalkınma Partisi’nin adayı ise henüz açıklanmadı.

Dikkat çeken önemli noktalardan biri hiçbir partinin ön seçim yapmamış olmaması. CHP’de Yahya Göztepe ve İYİP’te de Cevdet Çebi’nin karşılarına aday çıksaydı da bir ön seçim olmayacağını, yine bu isimlerin atanacağını düşünüyorum. MHP’de Samet Turhal da tek adaydı. TİP’te de parti iki adaydan Aykut Turgal isminde karar kıldı ve atama ile Turgal aday olarak belirlendi.

PARTİLERİN VE ADAYLARIN DURUMLARI

Sol partilerin kongre süreçleri bol konuşmalı, bol tartışmalı olur. Bu ülke genelinde geçmişte de hep böyle oldu. Ben ada özelinde bunun daha farklı olacağını düşünüyordum. Olmadı. Bu durum adayın çalışmalarını elbette geciktirmez. Ama bu gecikme ve belirsizlik sanki adada TİP’e duyulan ilgiyi de biraz azalttı kanısındayım. Belirsizlik ve bir yönetim olmamasının da kırgınlıklara sebep olduğunu düşünüyorum. İlçe örgütü daha önce kurulmuş olsaydı, belki de İbrahim Günel istifa etmeyecek, meclis üyeleri ve ekip için de daha erken bir planlama yapılma şansı olabilecekti. Aykut Turgal’ın şansı ise gençlik enerjisi ve mecliste görev yaptığı sürede takındığı tutum. Ada genci olması, kendi jenerasyonuyla kurduğu pozitif iletişim de akılda olumlu olarak yer alıyor. Ayrıca CHP’li geçmişiyle CHP’nin içerisindeki seçmenlerin bir kısmına da hitap ediyor olabilir. CHP’deki aday isimlerden memnun olmayanların bir numaralı durağı Aykut Turgal ve onun şimdilik belli olmayan meclis listesi olacaktır.

Milliyetçi Hareket Partisi’nde Samet Turhal aday oldu olmasına ama AKP’nin adayına göre bazı gelişmeler yaşanabilir. MHP’nin adayını geri çekme ihtimali de var. Bir önceki seçimde %1,6 oy alan partinin gücü yokmuş gibi görünse de, Bozcaada tabanında her zaman sağ, muhafazakâr ve milliyetçi seçmen olmuştur. Ve yeri geldiğinde, farklı pozisyonlar alabilirler. AKP güçlü bir aday çıkartırsa MHP’nin çok büyük bir varlık göstereceğini düşünmüyorum. Tam tersi senaryoda neler olabileceğini ise senaryo olasılıkları üzerinden değil de gerçekleşince değerlendiririz.

Yukarıda hiçbir partinin aday belirlemede ön seçim yapmadığını yazmıştım. Aslında kâğıt üstünde AKP ön seçim (temayül/eğilim yoklaması) yaptı. Fakat AKP’de süreç farklı işliyor. AKP’de “yönetici” bazında bir yoklama yapılıyor. İlçe başkanı, ilçe kadın kolları başkanı, ilçe gençlik kolları başkanı ve bu yönetimde yer alan isimler adaylar için oy kullanıyor. O sebeple 300’ü aşkın üyesi bulunan AKP İlçe Teşkilatı’nda bu seçim için yapılan eğilim yoklamasına fırtına sebebiyle sadece 4 kişinin katılması, bu yoklamanın pek de dikkate alınmayacak bir yoklama olduğunu ortaya koyuyor. AKP, Türkiye’de birçok ilçede neredeyse henüz adaylarını duyurmadı. Bozcaada da buna dahil. Bu bir gecikme veya aday bulamama değil, tamamen strateji. Zira şu an AKP’nin adayına göre de diğer partiler kampanyalarına farklı bir boyut getireceklerdir. Adayın belli olmasını en az AKP’liler kadar başta CHP olmak üzere diğer partiler de bekliyor. AKP’de Burak Aktan, Filiz Akarsu, Kosta Salto, Yasemin Ataol’un adaylık başvurusu yaptığı bilinirken bu isimlerin haricinde bir ismin de aday olarak gösterilebileceği ya da çok ufak bir ihtimal olsa da MHP ile ittifak kurup AKP’nin aday çıkarmama durumu da konuşuluyor. Mustafa Mutay’ın adı ocak ayı başında ciddi bir şekilde dillendirilse de şubat ayına birkaç gün kala adaylık olasılığının biraz azaldığı gelen bilgiler arasında. Aday gösterilecek aday üzerinden ilerleyen yazılarda adayın ve partinin avantajlarını, dezavantajlarını değerlendiririz.

Başkan adaylığı ilk kesinleşen isim İYİP’li Cevdet Çebi olmuştu. Ankara’da İYİP Genel Başkanı Meral Akşener’in diğer bazı Çanakkale adaylarıyla birlikte kürsüden ismini andığı Çebi çalışmalarına hızlı başladı. Belediye meclis üyesi adayları için isimleri telaffuz edilen kişilerden bazıları süreç içerisinde çeşitli sebeplerle ya partiden istifa etti ya da aday olmayacaklarını açıkladı. Kemal Şahin istifa eden önemli isimdi. Daha erken meclis üyelerini açıklamasını beklediğim Cevdet Çebi ve İYİP bu durumdan ötürü olsa gerek henüz meclis üyelerini açıklamadı. Cevdet Çebi, partisini adada kurmuş, ilçe başkanlığını yapmış, ardından da ittifak ile birlikte meclis üyesi olarak meclise girmişti. Bu mevkiye adım adım geldi. Mecliste birçok kez söz alan ve gündem maddeleri sunan Çebi mecliste aktif gözüken üyeler arasındaydı. Bu onun bence en büyük avantajı. Sosyal medya üzerinden yürüttüğü yoğun kampanya seçmen nezdinde ne şekilde karşılık görür bunu da zamanla göreceğiz.

CHP ise hem belediye başkan adayı tek aday olmasından ötürü, hem de hazırlıklarını geniş bir ekiple yapmalarından ötürü daha planlı ilerliyormuş izlenimi veriyor. Sosyal medya paylaşımları ve yavaş yavaş başlayan seçmen ziyaretleriyle kampanyasında yol alan Yahya Göztepe çalışkanlığı ve adalı kimliğiyle biliniyor. Seveni, takip edeni oldukça fazla. Bir yanıyla adalı kimliğinin olması, bir yanıyla kentli seçmen kitlesiyle kurduğu diyalog kendisine olumlu yansıyabilir. Fakat Göztepe’nin bence en büyük handikabı 10 yıldır belediye başkanlığı yapan ve başarısız olarak nitelendirilen Hakan Can Yılmaz’ı o dönem öneren ismin kendisi olması. Seçmen nezdinde gelenin, gidenin devamı olabileceğini düşünenlerin sayısı hiç de az değil. Ayrıca parti içerisindeki iki kanat birkaç yıl öncesine göre gerek üye yapısı olsun, gerekse yönetim anlamında daha dengeliydi. Fakat son yıllarda Hüseyin Durmuş, Yahya Göztepe, Emrah Ataol gibi isimlerin başını çektiği kanat partide çok daha güçlü hale geldi. Öyle ki diğer kanadın belediye başkan aday adayı çıkarmaya cesaret edemediği de ısrarla dile getiriliyor. Hatta zayıf kalan kanadın gücünü koruyabilmek adına partiye üye kazandırmadığı da eleştiriliyor. Yazıyı kaleme alırken CHP’nin belediye meclis üyeleri açıklanmıştı. Orada da görüldü ki, partinin bu dönem güçlü kanadı tamamen bir hâkimiyet içerisinde. Bunun partide bir huzursuzluk mu yaratacağı yoksa önümüzdeki dönemde partiyi birleştirici bir unsur mu olacağını göreceğiz.

Nihai seçmen sayısı 7 Şubat’ta netleşecek olsa da bugünkü rakamlara göre adada oy kullanmaya haiz 2 bin 800 dolayında bir seçmen olacak. Seçimlere %85-90 dolayında bir katılım beklediğimi belirtmeliyim. Her ne kadar 2019’daki yerel seçimlerde %83’de kalmış bir oy verme oranı olsa da, 2014 yılında oy kullanma oranının %91,7 olduğunu da hatırlatırım. Şimdilik dört adayın kesin olduğu, belki beş, belki de altı adayın yarışacağı bir yarışta her oy çok değerli. O sebeple tüm adaylar seçmeni sandığa getirmek için her yolu deneyecektir. Oy kullanan seçmen sayısının 2 bin 400’den aşağı olacağını sanmıyorum. Oy verme oranı %90’lara varırsa ve 2 bin 500’ü bulursa da benim adıma şaşırtıcı olmaz.

ÖNCEKİ SEÇİMLER NASILDI?

2014’de geçerli oy sayısı bin 915’di. Bu oyların 886’sı CHP’ye, 546’sı AKP’ye, 433’ü DP’ye giderken 50 oy da diğer partilere verilmişti. Demokrat Parti’nin adayı 4 dönem belediye başkanlığı yapan Mustafa Mutay, AKP’nin adayı Ali Balcı, yarışı önden bitiren CHP’nin adayıysa Hakan Can Yılmaz’dı.

2019’da geçerli oy sayısı 2 bin 50’ydi. Bu oyların bin 348’i CHP’ye, 663’ü de AKP’ye giderken diğer partilere 41 oy atılmıştı. Az önce belirttiğim gibi İYİP’le ittifak kuran CHP yarışı Hakan Can Yılmaz ile açık ara önde bitirmişti. AKP’nin adayı ise Erdoğan Madak’tı.

Görüleceği üzere 2014’te üç, 2019’da iki partinin yarıştığı seçimlerde bu seçimde iddialı en az 4-5 parti var.

MECLİS ARİTMATİĞİ ÖNEMLİ

Bu seçimde belediye başkanlık yarışı kadar, belediye meclis üyelerinin aritmetiği de merak ediliyor. Bozcaada’da kontenjan adayı dahil toplam 9 kişi Bozcaada Meclisi’nin oluşturacaklar. Her ne kadar güçlü belediye başkanlık sistemi bazı konularda meclisin önemini hafifletse de, bu meclis önümüzdeki dönem adaya dair alınacak kararların birçoğuna imza atacak.

2014’te 6 CHP’li, 2 AKP’li ve 1 DP’li meclis üyesi ile meclis kurulmuş, ardından Özgün Yavaş’ın AKP’ye geçmesi ile AKP’nin meclis üyesi sayısı 3 olmuştu.

2019’da ise İYİP’le ittifak kurulasından dolayı 7 sandalye kazanan CHP ve 2 sandalyeli AKP’den meclis oluşmuştu. Kısa süre sonra ittifakta da açıkça belirtildiği gibi Cevdet Çebi partisine geçmişti. Meclis aritmatiği uzun süre 6 CHP’li, 2 AKP’li ve 1 İYİP’li üyeden oluşuyordu. 4 ay önce de İbrahim Günel ve Aykut Turgal CHP’den ayrıldı ve TİP’e geçti. Böylelikle yeni meclis 4 CHP’li, 2 AKP’li, 2 TİP’li ve 1 İYİP’li şeklindeydi. Kısa süre önce Günel TİP’ten istifa edince, meclis aritmatiği yeniden değişti ve bugünkü halini aldı: 4 CHP, 2 AKP, 1 TİP, 1 İYİP, 1 Bağımsız.

Bu seçimde her oyun önemi büyük. Bazı belediye başkan adayları meclis üyeleri kadar oy alamayabilir. Yahut tam tersi beğenilmeyen meclis üyeleri olursa başkan adayları ile meclis üyeleri arasında ilginç farklar ortaya çıkabilir.

300 oyun altında meclis üyesi çıkartmanın oldukça güç olduğunu, hatta bazı senaryolarda 350 oyun bile yeterli olamayacağını belirtmek istiyorum. D’hondt sistemi herkes tarafından kolay ve anlaşılır bir sistem değil. Elbette her aday iddialıdır, yanlış anlaşılmasın ama bu noktada başkanlığı kazanmak kadar meclisten sandalye almak isteyen partilerin, belediye meclis üyesi adaylarını belirlerken ilk iki sırada kendilerine oy getirecek kişileri yazmaları şanslarını arttıracaktır.

EN ÖNEMLİ KONU İMAR; BAŞKAN DEVİRİR, BAŞKAN YAPAR

Son olarak Bozcaada’da 2014’deki seçimler öncesinde yoğun bir “imar” gündemi vardı. Bu seçimde de ilk adaylıkları açıklanan Cevdet Çebi ve Yahya Göztepe yeni İmar Planları’nın hazırlanacağını seçim öncesinde bir vaat olarak sundular. Son 5 yılında İYİP’le ittifak halinde süren 10 yıllık CHP iktidarında ve sandalye çoğunluğuna da sahip bir ortamda sağlıklı, güvenilir, neredeyse herkesin kabul edeceği, şeffaf, halkla birlikte oluşturulmuş bir imar planının bugün nihayete ermesi önemliydi. Böyle olmadığı için kaçakların, tinyhouseların, ruhsatsız yapıların mezarlığı haline gelen bir ada ortaya çıktı. Bu sorun bu mecliste çözülsün diye bekledi birçok kişi. Ama gerçekleşemedi.

2014 seçimleri öncesinde imar konusu gündeme geldiğinde, o imar planlarına itiraz edenler ada sokaklarından meydana pankartlar eşliğinde yürüdüler. Son günlerde adada konuşulan ve artık sona gelinen, üzerine çok konuşulacak ve birçok kesim tarafından itiraz edilecek bir imar planı son meclis toplantısında masaya gelir mi? Yine pankartlar ve eylemler yapılır mı? Şubat meclisinde gündeme gelecekse çevreciler o meclis toplantısını yakından takip eder mi? Partiler “bu planı masaya dahi getirmeyin” derler mi? Meclis toplantısına birkaç gün kaldı, göreceğiz.

İncelediğim 1/5 binlik planın anladığım kadarıyla bu kadar kötü hazırlanmasının sebebi bana kalırsa “zaten kabul edilmesin” diyedir. Bende uyandırdığı intiba böyle. Başka izahı olduğunu sanmıyorum.

Bozcaada’nın uzun süredir bu imar sorununun çzülememesi, kaçaklarla samimi bir mücadele içinde olunamaması, bir türlü yıkım ihalesi açılamaması, denetimin gerçekçi yapılamaması… İki ay sonra kim adaya belediye başkanı olacaksa kucağında bulacağı en önemli sorunlardan başında imar geliyor. Nasıl ve hangi yöntemle bu sorunun üzerine gidilir, önümüzdeki günlerde adaylar bunları açıklayacaktır. Bu dönemde halktan kendilerine gelecek en önemli sorular da bu konu çevresinde olacaktır.

Bu konunun adanın en çok konuşulan sorunları arasında yer alması üzücü. Bir süredir üzerinde çalışılan ve son meclis toplantısından geçmesine ihtimal vermediğim imar planı ise çok büyük olasılıkla rafa kalkacak. Yeni başkan ve meclis titizlikle çalışıp “umuyorum” tüm kesimlerin içine sinen bir planı adalılara sunacaktır.

Seçimlere iki aydan kısa bir süre kala adanın yeni belediye başkanının ve yeni meclisin adanın menfaatlerinden bir gün bile uzaklaşmadan hizmet etmesini bekler, tüm adaylara seçim sürecinde başarılar dilerim.