Ek gündem maddesinde 28 milyona malolacak ve yüzde 50’si İller Bankası’ndan hibe edilen deniz suyundan içme suyu elde edilecek projeye belediyenin gelir ve gider tablosunu da ortaya koyarak hem ekonomik gerekçeler ile hem de çevresel nedenlerle Cumhuriyet Halk Partili meclis üyesi Aykut Turgal projenin iptalini istedi. Turgal, ek gündem maddesine eklediği raporda itiraz noktalarını sıraladı. Belediyenin gelir-gider dengesinde yaklaşık olarak 9 milyon gelirinin olduğu, giderininse daha fazla olduğu, bu sebeple belediyenin ödeme zorluğu çekeceğini de dile getirdi.

Aykut Turgal’a tek destek yine CHP’li İbrahim Günel’den gelirken, Günel projenin çevresel etkilerine dikkat çekti.

AKP GRUBU: BU ADA İÇİN MEGA PROJEDİR

AKP’den “Mega projemiz”, İyi Parti’den ise “Parayı veren bile sizin kadar düşünmüyor. Önemli olan gelirleri arttırmak” diye projeye destek çıktı. Başkan Yılmaz ise projenin yeni teknoloji ile yapılacağını ve işletme maliyeti açısından bir problem yaratmayacaklarını belirtti ve "Bozcaada Belediyesi çok güçlü bir belediyedir" dedi.

YETKİLİNİN SIK SIK ÖVMESİ DİKKAT ÇEKTİ

Aynı zamanda yakın gelecekte en büyük problemin su olacağı vurgusunu yapan Başkan Yılmaz, projenin Türkiye’de tek örneği olan Avşa Belediyesi’nden bir yetkiliyi arayarak meclis üyelerine kafalarındaki soruları sormasını istedi. Telefondaki kişi ise Başkan Yılmaz’a proje için sık sık övgülerde bulunurken projeden vazgeçmeleri halinde İller Bankası’ndaki hibeye talip olabileceklerini belirtti.

İYİP’Lİ ÇEBİ: AKLINIZ NERDEYDİ

Öte yandan Bozcaada Haber’e de konuşan İyi Parti’li Cevdet Çebi, “Mecliste projeye karşı konuşan meclis üyeleri; bu proje Hakan başkanın seçim projesi idi. Kaç yıllık proje değil mi? Ne oldu da bir anda şimdi mecliste ‘hayır’ diyorsunuz? Şimdiye kadar aklınız nerede idi? İller Bankası’ndan hibe çıkmış, proje son aşamaya gelmiş şimdi mi diyorsunuz bunu? Anlam veremedik” dedi.

İşte CHP’li Turgal’ın ek gündem maddesi ve belediyenin meclis toplantısı sonrasında verdiği cevap metni…

(1 buçuk saat süren meclis toplantısında 38. dakikadan itibaren yaşanları tekrar izlemek için tıklayınız)

AYKUT TURGAL:

1. ‘’ DENİZ SUYUNU ARITARAK İÇME SUYU TEMİNİ ’’ projesinin  aşağıdaki gerekçeler nedeniyle iptal edilmesinin görüşülmesi.

• Bilgilendirme Eksikliği : Belediye meclis toplantısında ilgili konu görüşülürken alınan kararda, kredilendirme için yapılacak görüşmelerde İller Bankası’ndan onay çıkması sonucunda proje ile alakalı tüm değerlendirmelerin tekrar belediye meclisi ile görüşülerek devam etme yada etmeme kararı alınacağı belirtilmişti. Şuan ise Belediye meclisince ekstra herhangi bir değerlendirme yapılmaksızın İller Bankası’nın ihale sürecine geçtiği görülmekte. Gelinen durum, gerekli tüm araştırma ve fizibilite süreçleri için çok geç kalındığı ve acilen bu süreçlerin tamamlanıp gerekli aksiyonların alınmasını mecburi kılmaktadır.

• Yatırım Maliyeti :    Proje yatırım maliyeti 28.000.000₺ olup bu rakamın %50’si SÜKAP hibe desteği olarak finanse edilecek, kalan 14.000.000₺ lik kısım ise Bozcaada Belediyesi tarafından 15 yıl içerisinde geri ödenecektir. Yapılan hesaplamalar ile Belediyemizin ilgili proje için senelik geri ödeme tutarı yaklaşık 2.000.000₺ ye tekabül ediyor olup, 2020 yılında gerçekleşen gelirimiz 9.637.488,51₺, giderimiz 9.987.337,76₺ şeklinde iken mevcut finansal yapımız ile proje finansmanının belediyemiz tarafından karşılanmasının imkansızlığı net bir şekilde ortadadır.
   
• İşletme Maliyeti :   Belediyemiz 2021 yılında ilçemize sağladığı suyun tonunu vatandaşlarımıza 7.4₺ ila 10₺ arasında satıyor olup, kış aylarında bu rakamlarda %50’lik indirime gitmektedir. Avşa Adasındaki Deniz Suyundan İçme Suyu arıtma tesisinin 1 ton su için 2021 yılı tahmini maliyeti 20₺’nin üzerinde olduğu belirtilmektedir. Satılan suyun maliyeti ile fiyatlaması arasındaki  uçurum ise Balıkesir Büyükşehir Belediyesi tarafından sübvanse edilmekte olup belediyemizin kısıtlı finansal imkanları düşünüldüğünde projenin işletme sürecinde yaratacağı zorluklar maddi olarak belediyemizi etkileyeceği ortadadır.

• Tesis için seçilen lokasyon :               Tesisin kurulması için planlanan alanın Bozcaada Atık Su arıtma tesisinin içerisi olduğu ve ilgili alanda, hem atık su arıtma işleminin denize deşarjı, hem içme suyu üretimi için denizden su çekme işleminin yapılmasının ciddi sorunlar doğuracağı net bir şekilde ortadadır.

• Çevresel Faktürler :               Denizden çekilen tuzlu su ile üretilen içme suyu sonrasında kalan yüksek miktarda ki tuzun tekrar denize deşarj edilmesi sonrasında doğacak çevresel etkenler de göz önünde bulundurulmalıdır.

• İçme suyu hatlarının yenilenme projesi : 2020 yılında başlayan içme suyu altyapısı yenileme projesi ile hem anakarada hem ada içerisindeki su kaçaklarının önüne geçilmesi sağlanacak olup mevcut hat üzerinden sağlanan temiz su temini daha temiz, daha ekonomik ve daha sürdürülebilir bir çözüm aracı olacaktır.

• Tesisin Atıl Kalma İhtimali : Tüm bu koşullar sonucu yüksek bedellerle daha yeni yenilenmiş olacak ve çok daha ucuza çok daha sağlıklı içme suyunu Bozcaada halkı ile buluşturan Mevcut hat ile devam edilmesi sonucu, sadece acil durumlarda Deniz Suyundan İçme Suyu Üretim Tesisinin kullanılacak oluşu çok yüksek bedellerle kurulmuş tesisin atıl bir şekilde çöp olmasına neden olacağından, ilgili projenin tekrar Belediye Meclisimizce gözden geçirilmesini yerinde bulmaktayım.

BELEDİYENİN CEVABI:

Deniz Suyu Arıtma Tesisi Bilgi Özeti

Bozcaada İçme Suyu Temin sistemi ana karada bulunan mermer yatakları önünde biriken yer altı suyunun derin kuyulardan pompalar ile çekilerek ada şebekesine iletilmesinden ibarettir.

Sistemde suyun arıtılması ile ilgili bir işlem yapılmamakta olup temin yapılan sudaki kirlenmeler doğrudan şebekeye iletilebilecektir. Böyle bir durumda ana temin hattı kontaminasyonu ancak alternatif kaynaklardan adaya su sağlanırken temizlenebilecektir.
 

Gerek su kaynağı gerekse deniz hattı dahil isale hattında meydana gelebilecek olumsuzluklarda alternatif bir su kaynağı -özellikle turizm de dikkate alındığında- kaçınılmaz bir gerekliliktir. 

Anakaradan sağlanan su yüksek mineralli su olarak adlandırılan -adada kaba su olarak bilinen- sertliği yüksek bir sudur. Sertlik nedeniyle içme suyu olarak kullanılamamaktadır. Deniz suyu arıtmadan sağlanacak su günlük kullanımda anakara kaynağından gelen su ile karıştırılarak şebeke yenilenmesi ile musluklardan içilebilir sağlıklı su akmasında kullanılabilecektir.

Proje teknolojik ve butik bir proje olması nedeniyle detaylı proje ile ihaleye çıkılamıyor olup esasları teknik şartname ile belirlenmiş olan arıtma tesisinin imalatçısı/garantörü tarafından projelendirilip kontrollük teşkilatında yer alan İLBANK ve Çevre Ş. Bakanlığı tarafından proje kontrolleri yapılıp onaylandıktan sonra imalata geçilecektir.

Projede maksimum enerji sarfiyatı 3kw/m³ olarak öngörülmüş olup ülkemizdeki kamuya ait tek tesis olan Avşa’da da aynı enerji sarfiyatı öngörülmüştür. Avşa için her türlü genel gider dahil m³ başına maliyetin -en kötü işletme şartlarında ve Bozcaada’nın 2.5 kat debisi için- 5,75 TL/m³ olduğu bilgisi Belediye Başkanlığı tarafından sağlanmıştır. İller bankası tarafından Bozcaada için yapılan hesaplarda optimum m³ maliyetini 0.4 $/m³ olarak hesaplamıştır.

Su maliyetini anakaradaki yer altı su kaynağı ile kıyaslamak ancak su kaynağı kullanılabilir durumdayken mümkündür.  Küresel ısınmanın devam ettiği, iklimin değiştiği, hava sıcaklığının arttığı ve projenin en az 25 yıllık bir dönemi kapsadığı, bu sürede etkilerin ne kadar artacağının bilinmediği göz önüne alındığında alternatif su kaynağının olmasının bedeli ölçülemez.

Tesisin, Bozcaada imar planında arıtma tesisi arazisi olarak işaretlenmiş tek arazide yapılması planlanmaktadır. Atıksu Arıtma Tesisi (AAT) duvarları içinde kalan bir alan içme suyu arıtması için kullanılacaktır. Hali hazırda yeri değiştirilemediği için Poyraz Liman’a yapılmak zorunda kalınan AAT dışında başka bir alanda bir arıtma kütlesi imal edilmesi gerekmeyecektir.

Arıtma için gerekli su Poyraz Liman koyu dışından çekilecektir.

Mansap yönünde arıtıldıktan sonra kalan su (brine) deşarjı yapılacaktır. 70 lt su çekimi yapılacak 28 i arıtıldıktan sonra herhangi bir kimyasal vb eklemesi yapılmadan daha yoğun tuz içeren brine denize deşarj edilecektir.

Tesis planlamasında AAT çıkış suyu ile brine birleştirilerek deşarj planlanmaktadır. Bu sayede hem yüksek tuz içeriği ile AAT çıkış suyu dezenfeksiyonu sağlanacak hem de brine, tuzsuz çıkış suyu ile seyreltilerek etkisi azaltılacaktır.

Poyraz Liman koyu dışında akıntı bölgesinde memba tarafından deniz suyu çekilerek mansap tarafında birleşik deşarj yapılacak, akıntı hesapları ile herhangi bir girişimin olmasına mahal vermeyecek mesafelerde bu iki tesis projelendirilecektir.